ΥΔΡΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ "ΑΜΦΙΒΙΑ" ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΑΣ: δύο μαθητικές εργασίες για την κα Κωτίδου

Οι γέφυρες και τα κανάλια της Βενετίας ( από τη μαθήτρια Κώτσιου Σοφία)

Η Βενετία είναι μια πόλη χτισμένη πάνω σε 117 νησάκια, που αυξήθηκαν το Μεσαίωνα για να ανυψωθεί το έδαφος πάνω από τις παλίρροιες. Τα κανάλια που δημιουργήθηκαν ήταν 150 και βοήθησαν στην ανάπτυξη του ναυτικού πολιτισμού. Αυτά ενώνονται με περίπου 400 γέφυρες οι οποίες διευκολύνουν την κυκλοφορία των πεζών.

• Γέφυρα Ριάλτο Μία από τις δημοφιλέστερες γέφυρες της Βενετίας είναι η γέφυρα Ριάλτο. Ενώνει τις περιοχές του Σαν Πόλο και Σαν Μάρκο πάνω από τις δύο άκρες του Μεγάλου Καναλιού. Χρειάστηκε 3 χρόνια για να χτιστεί και ολοκληρώθηκε το 1591. Για 300 χρόνια ήταν ο μόνος τρόπος για να διασχίσεις το Canal Grande με τα πόδια. Πολλοί διάσημοι καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες της εποχής ήταν υποψήφιοι για το σχεδιασμό της γέφυρας αλλά τελικά η τιμή έγινε στον Antony Da Ponte που το όνομά του μεταφράζεται ως Αντώνιος της Γέφυρας. Η γέφυρα ήταν στην αρχή ξύλινη αλλά κατέρευσε από το βάρος των πεζών και αργότερα ξαναχτίστηκε πέτρινη.

• Η Γέφυρα των στεναγμών (Ponte dei Sospiri) Είναι μια μικρή και σκεπαστή γέφυρα που συνδέει το "Παλάτσο Ντουκάλε ", με τις φοβερές φυλακές της τότε Ενετίας. Κτίστηκε τον 16ο αιώνα σύμφωνα με το σχέδιο του αρχιτέκτονα Αντονίνο Κοντίνο ως στεγασμένος διάδρομος με μικρές πολεμίστρες αντί παραθύρων. Από αυτό το διάδρομο - γέφυρα οδηγούνταν οι φυλακισμένοι στο υπόγειο δωμάτιο των βασανιστηρίων στη "Κάμερα ντελ τορμέντο". Ονομάστηκε έτσι λόγω των αναστεναγμών και των βογκητών που ακούγονταν από εκείνα τα παράθυρα – πολεμίστρες.

• Ponte Degli Scalzi Είναι μια κομψή γέφυρα, με μήκος 40 μέτρα που έχει θέα τα παλάτια και τα πλοιάρια. Το όνομα της σημαίνει " η γέφυρα των ξυπόλυτων μοναχών" και ονομάστηκε έτσι από το κοντινό μοναστήρι που οι μοναχοί ήταν ξυπόλυτοι. Η πέτρινη της κατασκευή ολοκληρώθηκε το 1934 και αντικατέστησε μια σιδερένια γέφυρα αυστριακής κατασκευής.

  • Ponte dei Tre Archi Είναι ίσως η πιο ασυνήθιστη γέφυρα με τρεις καμάρες, χτισμένη το 1688 και διασχίζει τη διώρυγα του Cannaregio.

Το Μεγάλο Κανάλι (Canal Grande) γνωστό και ως καναλάτσο (canalazzo) είναι το κύριο κανάλι για τις μετακινήσεις. Ξεκινάει από τη λεκάνη του Αγίου Μάρκου και καταλήγει σε μια λίμνη κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό της Αγίας Λουκίας. Έχει μήκος 3,8 χλμ. και σχηματίζει με τη διαδρομή του το γράμμα S. Το πλάτος του κυμαίνεται από 30-90 μέτρα και έχει βάθος περίπου 5 μέτρα. Τα κτίρια κατά μήκος του καναλιού, περίπου 170 το σύνολο, έχουν κτιστεί μεταξύ του 13ου-18ου αιώνα. Από τον 10ο αιώνα είχε γίνει το κέντρο για το εμπόριο προσφέροντας ένα ασφαλές λιμάνι. Εξ αιτίας αυτού κάποια από τα πρώτα σπίτια του καναλιού ανήκαν σε εμπόρους οι οποίοι ασχολούνταν με το θαλάσσιο εμπόριο. Από τον 18ο αιώνα οι οικοδομήσεις στο Κανάλ Γκράντε έχουν σχεδόν σταματήσει.

ANTIΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ (από τις μαθήτριες: Καποδίστρια/Βούρμαν, Αξιομακάρου, Ζωγράφου)

Αντιπλημμυρικά έργα Βενετίας

Η πλημμύρα είναι ένα φυσικό φαινόμενο κατά το οποίο όγκος νερού υπερβαίνει το επιτρεπτό όριο με αποτέλεσμα το νερό να ‘’ξεχειλίζει’’ και να καλύπτει περιοχές στερεού εδάφους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, της Βενετίας δηλαδή, η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου και του γεγονότος ότι τα θεμέλια φθείρονται ενώ παράλληλα οι ανθρώπινες δραστηριότητες δεν συμβάλλουν στην διατήρηση της πόλης, αφού π.χ. η μεγάλη επισκεψιμότητα της πόλης επιβαρύνει τα θεμέλια.

Οι πλημμύρες που παρατηρήθηκαν κατά τον προηγούμενο αιώνα και υπέρβαιναν τα 110cm ήταν περίπου οι παρακάτω ανά δεκαετίες: 1925-1935 8 πλημμύρες 1936-1945 4 πλημμύρες 1946-1955 12 πλημμύρες 1956-1965 23 πλημμύρες 1966-1975 32 πλημμύρες 1976-1985 38 πλημμύρες 1986-1995 27 πλημμύρες 1996-2005 56 πλημμύρες

Στο παρελθόν, οι πλημμύρες δεν συνέβαιναν σε τόσο τακτά χρονικά διαστήματα και οι άνθρωποι δεν έκαναν πολλά πράγματα για την αντιμετώπισή τους, συμβιώνοντας στην ουσία με την παλίρροια, πάντα έτοιμοι να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους σε περίπτωση πλημμύρας. Μεταγενέστερα, τον 17ο αιώνα , οι Βενετοί όρισαν ειδικό φόρο για να αποκαταστήσουν τις καταστροφές από τις πλημμύρες, αλλά δεν είχαν φτάσει ακόμα στο σημείο να προσπαθήσουν να τις καταπολεμήσουν όπως γίνεται στις μέρες μας.

Τα αρχικά του πρότζεκτ MOSE σημαίνουν "Πειραματική Ηλεκτρομηχανική Μονάδα" ( ιταλ. Modulo Sperimentale Elettromeccanico ). Η ονομασία είναι και συμβολική, αφού moses = Μωυσής οπότε συμβολίζει και το βιβλικό πρόσωπο του προφήτη που έκανε την θάλασσα να ‘’υπακούσει‘’ στις διαταγές του. Η ανάγκη δημιουργίας κάποιου έργου αντιπλημμυρικής προστασίας ήταν επιτακτική, αφού η πόλη της Βενετίας πλήττεται κάθε χρόνο από πλημμύρες και υπολογίζεται ότι σε περίπου 100 χρόνια θα έχει εξαφανιστεί εντελώς. Το σχέδιο ξεκίνησε το 2003 από τον Μπερλουσκόνι και μέχρι το 2013 είχε κοστίσει 3 δις ευρώ. Προβλέπεται να ολοκληρωθεί το 2018 και να κοστίσει πάνω από 5 δις. Οι κατασκευές είναι τοποθετημένες στα ‘’σύνορα’’ θάλασσας – λιμνοθάλασσας και όταν το πρότζεκτ ολοκληρωθεί θα έχουν συνολική έκταση πάνω από 1,5 χλμ. Αποτελείται από 78 φράγματα-πόρτες τοποθετημένες στις τρεις εισόδους της λιμνοθάλασσας. Οι πόρτες-φράγματα είναι κατασκευασμένες από μέταλλο και είναι κούφιες. Κάθε μια από αυτές έχει 30 μέτρα ύψος, 20 μέτρα πλάτος και 5 μέτρα πάχος. Ο μηχανισμός κάθε ‘’πόρτας’’ στην ουσία αποτελείται από μια βάση-δεξαμενή, μία τρόμπα αέρα και το ίδιο το εμπόδιο. Όταν δεν υπάρχει κίνδυνος, τα φράγματα παραμένουν μέσα στην θάλασσα και το εσωτερικό τους γεμίζει με νερό αφήνοντας τα πλοία να περνάνε. Σε περίπτωση ανάγκης, η τρόμπα διοχετεύει πεπιεσμένο αέρα στο εμπόδιο με αποτέλεσμα το νερό να φεύγει από το φράγμα και το ίδιο το φράγμα να ανασηκώνεται και να προστατεύει την πόλη από τα ακραία καιρικά φαινόμενα και τις καταστροφές που αυτά προκαλούν ή την παλίρροια.

Τα αντιπλημμυρικά έργα στις τρεις "εισόδους" της λιμνοθάλασσας: Οι είσοδοι και οι ακριβείς τοποθεσίες των φραγμάτων

Η μεγαλύτερη πλημμύρα στα χρονικά της Βενετίας έγινε στις 4 Νοεμβρίου 1966. Το νερό έφτασε σχεδόν τα δύο μέτρα. Παρόλο που οι Βενετοί είναι συνηθισμένοι σε τέτοιες συνθήκες, η συγκεκριμένη προκάλεσε ζημιές αξίας 6 εκ. ευρώ και κατέστρεψε πολλά σπίτια, αναδεικνύοντάς την στη χειρότερη στην ιστορία της πόλης. Μία εναλλακτική λύση ήταν η κατασκευή διαβάσεων παντού στην πόλη που θα περνούσαν από τα κύρια σημεία της Βενετίας και θα ήταν σαν ανυψωμένα πεζοδρόμια ώστε να μπορούν οι πολίτες να κυκλοφορούν τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό τις μέρες της παλίρροιας. Μία άλλη λύση, πιο ριζοσπαστική, ήταν η ανακατασκευή των κτηρίων με πιο ψηλά θεμέλια έτσι ώστε το νερό να μην μπορεί να τα φτάσει. Αυτή η λύση όμως, εκτός από υπερβολική και δύσκολη στην υλοποίηση θα ήταν και σχετικά προσωρινή, αφού η στάθμη του νερού όλο και ανεβαίνει όσο περνάνε τα χρόνια, με αποτέλεσμα κάποια στιγμή το νερό να καλύψει και τα καινούρια θεμέλια.

Πηγές En.wikepedia.org , krasodad.blogspot.gr , www.naftemporiki.gr , gr.euronews.com , www.water-technology.net Contents Γενικός ορισμός Πλημμύρας 1 Πλημμύρες στο παρελθόν 1 Πώς αντιμετώπιζαν οι Βενετοί τις πλημμύρες στο παρελθόν 1 Αντιπλημμυρικά έργα στην Βενετία του 21ου αιώνα – σχέδιο MOSE 1 Τα σημεία στα οποία βρίσκονται τα έργα 2 Ιστορικές πλημμύρες στην Βενετία 3 Εναλλακτικές λύσεις 4 Πηγές 4