ΜΠΕΛΛΙΝΙ, των μαθητών Πλεμμένου, Πλεμμένου, Μπεχλιβάνογλου, Παπαναστασίου και Μαρίνου

Κίμων Πλεμμένος, Νικόλας Πλεμμένος, Αγγελική Μπεχλιβάνογλου, Χαρίλαος Παπαναστασίου, Χρυσούλα Μαρίνου Giovanni Bellini Ο ιδρυτής της βενετσιάνικης ζωγραφικής

Βενετική σχολή ή βενετσιάνικη Σχολή καλείται στην ιστορία της Ζωγραφικής η τεχνοτροπία εκείνη που δημιουργήθηκε στα τέλη του 15ου αιώνα και καλλιεργήθηκε τον 16ο μέχρι τον 17ο αιώνα στη Βενετία. Η τεχνοτροπία αυτή αποτελούσε έκφραση της ανέμελης, πολυτελούς και ηδυπαθούς ζωής που επικρατούσε τότε στην ισχυρή και πλούσια Βενετία. Το ζεστό φως, τα έντονα χρώματα, η κίνηση των μορφών, η νέα και πιο ελεύθερη οργάνωση του χώρου χαρακτηρίζουν τη βενετσιάνικη ζωγραφική και την αντιδιαστέλλουν από τη φλωρεντινή. Όλα αυτά μαζί και με την ζωηρότητα έκφρασης αποτελούσαν τα κυρίαρχα στοιχεία της βενετικής Σχολής που διαμορφώθηκε από μεγάλους καλλιτέχνες όπως οι: Αλβίζι Βιβαρίνι, Ιάκωβος Τζεντίλε και Τζοβάνι Μπελλίνι καθώς και οι άξιοι μαθητές τους Τζορτζόνε, Ιάκωβος Πάλμα Βέκκιο, ο πολύ σημαντικός Τιτσιάνο Βιτσέλι και οι μαθητές του Τιντορέττο και Πάολο Βερονέζε, καθώς επίσης, αργότερα, και ο Τζιοβάνι Μπατίστα Τιέπολο. Από όλους αυτούς επιλέξαμε να παρουσιάσουμε τον Τζοβάνι Μπελλίνι, καθώς θεωρείται ο ιδρυτής της Σχολής και επισκεπτόμενος κανείς το έργο του μπορεί κανείς να δει το πέρασμα σε αυτή τη νέα τεχνοτροπία, μέσα αρχικά από τα θρησκευτικά θέματα.

Αυτοπροσωπογραφία ( περίπου το 1500) O Τζοβάνι Μπελλίνι (Giovanni Bellini) αποκαλούμενος και Τζαμπελλίνο ήταν Ιταλός ζωγράφος της Αναγέννησης και δημιούργησε στη Βενετία, όπου και έζησε την περίοδο 1430-1516. Θεωρείται από τους σημαντικότερους όλων των εποχών και ο ιδρυτής της βενετσιάνικης σχολής ζωγραφικής. Έμεινε γνωστός για την πρωτοποριακή απεικόνιση του φυσικού φωτός. Το χρώμα στα χέρια του απέκτησε βάθος, βρήκε την ευκαιρία και εξερεύνησε τον αέρα, τον ήλιο, τις φιγούρες, καθώς το λάδι που καθυστερούσε να στεγνώσει, επέτρεπε στους καλλιτέχνες χρονικά περιθώρια που ποτέ δεν είχαν ως τότε. O Τζοβάνι Μπελλίνι πέθανε σε απόλυτη εγρήγορση στα 84 του, ενώ ο Ντύρερ ήδη δέκα χρόνια πριν είχε γράψει : «Είναι ο γεροντότερος όλων, όμως παραμένει ο καλύτερος ζωγράφος.» Ήταν ο δάσκαλος του Τζορτζόνε και του Τιτσιάνο, επίσης σημαντικών καλλιτεχνών της βενετσιάνικης σχολής. Λέγεται ότι, μαζί τον αδελφό του Τζεντίλε, έμαθε ζωγραφική στο εργαστήριο του πατέρα του Τζάκομο. Στα πρώτα του έργα (από το 1450), οι ιστορικοί της τέχνης παρατηρούν την επιρροή του από τον Αντρέα Μαντένια, που διακρινόταν για το αυστηρό του ύφος. Αυτό φαίνεται αν συγκρίνει κανείς έργα τους. Έτσι, και οι δύο ζωγράφοι έχουν απεικονίσει την προσευχή στον κήπο των Ελαιών, την ίδια εποχή. Και τα δύο έργα εκτίθενται στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου με τον τίτλο Αγωνία στον Κήπο και μπορεί να δει κανείς πόσο μοιάζουν. Είναι το πρώτο τοπίο που ζωγράφισε ο Μπελλίνι.

Andrea Mantegna, Αγωνία στον Κήπο (1458-1460), Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο

Giovanni Bellini, Αγωνία στον Κήπο (1465), Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο: το κεφάλι και τα χέρια του Χριστού προβάλλουν με φόντο τον ουρανό. Με λεπτές πινελιές διαγράφεται το φως στα μαλλιά του. Απομονώνοντας το κεφάλι και τα χέρια του Χριστού σε στάση προσευχής, ο ζωγράφος κατευθύνει την προσοχή του παρατηρητή στην απομόνωσή του αλλά και στη πνευματικότητα της αγωνίας Του. Ο κίνδυνος ελλοχεύει. Παρότι οι διαστάσεις των μορφών είναι μικρές, δημιουργούν μία αίσθηση αγωνίας λόγω της βαρβαρότητάς τους. Σύντομα ο Ιούδας θα Τον προδώσει…Tην πόλη συνθέτουν γεωμετρικές φόρμες περίτεχνα φωτισμένες από τον ήλιο που ανατέλλει. Βρίσκεται πάνω σε βραχώδεις σχηματισμούς, χαρακτηριστικό στοιχείο των τοπίων του Μπελλίνι. Σαν ιερέας που τελεί την Θεία Λειτουργεία, ο διάφανος άγγελος προσφέρει το δισκοπότηρο που συμβολίζει τα μελλοντικά Πάθη Του. Μοιάζει να είναι φτιαγμένος από γυαλί το οποίο φημιζόταν στην Βενετία… την γενέτειρά του. Ο Μπελλίνι ζωγράφισε τον φράχτη και την πόρτα του κήπου της Γεσθημανή με πλήθος λεπτομερειών, γιατί από εκείνο το σημείο αρχίζουν τα πάθη του Χριστού. Οι λεπτομέρειες αυτές προσδίδουν αφηγηματικό χαρακτήρα στο έργο, ενώ οι αιχμηροί πάσσαλοι προοικονομούν το αγκάθινο στεφάνι που θα φορέσει ο Ιησούς. Ο Πέτρος εμφανίζεται σε προοπτική σμίκρυνση. Πιθανώς ο ζωγράφος να ήθελε να μιμηθεί τον Μαντένια. Τα πετραδάκια στο έδαφος φιλοτεχνήθηκαν με την μέθοδο του σκίτσου, δηλαδή με διάσπαρτες πινελιές κοφτού πινέλου. Οι ομοιότητές τους διακρίνονται και σε άλλες θρησκευτικές απεικονίσεις, ιδιαίτερα σε απεικονίσεις του αποκαθηλωμένου Χριστού.

Giovanni Bellini, Νεκρός Χριστός [υποβασταζόμενος από την Παναγία και τον Ιωάννη τον Ευαγγελιστή] (1465-1470), Πινακοθήκη Μπρέρα, Μιλάνο

  Andrea Mantegna, Νεκρός Χριστός (1480), Πινακοθήκη Μπρέρα, Μιλάνο

  Giovanni Bellini, Ο Χριστός νεκρός υποβασταζόμενος από δύο αγγέλους (1460), Μουσείο Correr, Βενετία

Andrea Mantegna, Ο αποκαθηλωμένος Χριστός υποβασταζόμενος από δύο αγγέλους (1490), Εθνική Πινακοθήκη της Δανίας, Κοπεγχάγη Επίσης, σε απεικονίσεις της Σταύρωσης.

Andrea Mantegna, Σταύρωση (1457-1459), Λούβρο, Παρίσι

Giovanni Bellini, Σταύρωση (του San Salvador) (1455-1460), Μουσείο Correr, Βενετία Και το έργο του για τη Μεταμόρφωση ανήκει στην ίδια ομάδα έργων, όπου οι ιστορικοί της τέχνης σχολιάζουν το φωτεινό και ζεστό χρώμα που δίνει ένα γλυκό ανθρώπινο τόνο στο θρησκευτικό περιεχόμενο του πίνακα.

Giovanni Bellini, Μεταμόρφωση του Χριστού (1455-1460) (1455-1460), Μουσείο Correr, Βενετία Όταν, αργότερα, θα ξαναζωγραφίσει τη Μεταμόρφωση, στην περίοδο της ωριμότητας, θα έχει οριστικά απομακρυνθεί από την αυστηρότητα, που διέκρινε τα πρώτα του έργα, και από τον Μαντένια, και θα χρησιμοποιήσει πιο ζωντανά και φωτεινά χρώματα, χαρακτηριστικά της βενετσιάνικης σχολής.

Giovanni Bellini, Μεταμόρφωση (1480), Πινακοθήκη Καποντιμόντε, Νάπολη / Πίσω από το κεφάλι του Χριστού οι φωτεινές ακτίνες που αχνοφαίνονται να βγαίνουν από τα σύννεφα συμβολίζουν την θεϊκή λαμπρότητά Του! Ένας βοσκός οδηγεί τα πρόβατα σε ένα μονοπάτι. Αυτή η εικόνα έχει συμβολικές διαστάσεις. Όπως ο ποιμένας άγει τα πρόβατα, έτσι και ο Ιησούς οδηγεί τους ανθρώπους στο σωστό δρόμο. Σε πρώτο πλάνο, η περίφραξη θυμίζει την κουπαστή μιας σκάλας, υπονοώντας τον τρόπο που ο Χριστός και οι μαθητές του ανεβήκαν στο ύψωμα. Δεξιά βρίσκονται τα εν μέρει καλυμένα από κισσό τείχη μιας πόλης. Η παρυφή τους αιχμαλωτίζει το φως που σιγά σιγά σβήνει…Το πιο ώριμο ύφος του διαφαίνεται ήδη σε έργα της δεκαετίας του 1470, όπως σε αυτό της Αγίας Τράπεζας του Αγίου Βικεντίου Φερρέρ που σώζεται μέχρι σήμερα στο Σαν Ζανίπολο της Βενετίας και αποτελεί το πρώτο του μεγάλο έργο.Ο Μπελλίνι εγκαταλείπει σιγά σιγά την τέμπερα και αρχίζει να χρησιμοποιεί χρώματα με βάση το λάδι, τα οποία του έδωσαν την δυνατότητα να ζωγραφίσει με περισσότερους τόνους. Έτσι, γύρω στα 1475, δημιούργησε ένα μεγάλο πολύπτυχο με θέμα τη Στέψη της Παρθένου, για την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή στο Πέζαρο. Το πολύπτυχο αυτό, στεφάνωνε μια Pieta (1470-1475), αυτή που βρίσκεται στην Πινακοθήκη του Βατικανού. Λέγεται ότι στην Pieta η συγκίνηση της σκηνής επικεντρώνεται στη διαπλοκή των χεριών, στην κίνηση των σωμάτων, στη λεπτότητα και στην αρμονία των χρωμάτων κάτω από το φως, μέσα από τα οποία αναδεικνύονται τα σχήματα. Οι κριτικοί της τέχνης παρατηρούν την απελευθέρωση του ζωγράφου από τις σφιχτές και αυστηρές μορφές που χαρακτήριζαν την προηγούμενη φάση της δημιουργίας του, ενώ το ενδιαφέρον του για το φυσικό τοπίο γίνεται πλέον πιο φανερό.

Giovanni Bellini, Η στέψη της Παρθένου με τους Αγίους Πέτρο και Παύλο, Ιερώνυμο και Φραγκίσκο (1471-1483), Musei Civici, Πέζαρο

Giovanni Bellini, Pieta, Μουσεία Βατικανού, Ρώμη Την περίοδο αυτή διακρίνεται στα έργα του η επιρροή και άλλων ζωγράφων, που όμως, μεταμορφώνεται μέσα σε νέα χρωματικά και αισθητικά πλαίσια, καθώς οι μορφές και τα τοπία είναι πιο ανθρώπινα και μαλακά. Στον πίνακα Ο νέος με τα κόκκινα (1485-1490), βλέπουμε πώς οι προσωπογραφίες του Μπελλίνι ακολουθούν πιστά τον τρόπο του Αντονέλλο ντα Μεσσίνα. Λέγεται ότι είναι ένα από τα πιο δυνατά έργα του Μπελλίνι, με χαρακτηριστικό το βλέμμα του νέου να ατενίζει τον ορίζοντα.

Giovanni Bellini, Ο νέος με τα κόκκινα (1485-1490), National Gallery of Art, Ουάσινγκτον

Antonello da Messina, Πορτραίτο άνδρα (1478), Κρατικό Μουσείο, Βερολίνο Επίσης, Ο Άγιος Ιερώνυμος στην έρημο που δημιουργήθηκε μετά το 1485, είναι έργο ενδεικτικό της επίδρασης του Πιέρο ντέλλα Φραντσέσκα στην εξέλιξη του Μπελλίνι. Μιλώντας για αυτό το έργο και για τη νέα αντίληψη που φέρει, την χαρακτηριστική της βενετσιάνικης σχολής, οι κριτικοί παρατηρούν: «Τα χρωματικά του επίπεδα είναι άρτια κατανεμημένα στον πλαστικό χώρο του τοπίου, ενώ οι ανθρώπινες μορφές και τα αντικείμενα μοιάζουν να χάνουν την ατομική τους υπόσταση και να απορροφώνται από την ατμόσφαιρα. Στην αμοιβαία αυτή διείσδυση αναπαραστατικών στοιχείων και τοπίου, σε αυτή τη νέα αίσθηση του χώρου και του ζεστού και φωτεινού χρώματος στήριξαν την έμπνευσή τους ο Τζορτζιόνε και ο Τισιανός».

Giovanni Bellini, Ο Άγιος Ιερώνυμος στην έρημο (1480-1485), Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο

Piero della Francesca, Ο Άγιος Ιερώνυμος στην έρημο (1450), Κρατικό Μουσείο, Βερολίνο Κατά το τέλος του αιώνα, ο Μπελλίνι αναδεικνύεται σε έναν από τους σπουδαιότερους ζωγράφους τοπίων και μελέτησε ιδιαίτερα το φωτισμό σε τέτοιο βαθμό που μπορεί κανείς να συμπεραίνει μέχρι και την ώρα της ημέρας στους πίνακές του.

Το έργο του Μαντόνα με τον Δόγη Αγκοστίνο Μπαρμπαρίγκο (1488) θεωρείται από τα πρωτοπόρα της Υψηλής Αναγέννησης.

Το 1490 ζωγράφισε την Ιερή Αλληγορία, έναν πίνακα που διακρίνεται για την μυστηριώδη ατμόσφαιρά του. Οι άγιοι γύρω από την Αγία Οικογένεια συνυπάρχουν με τους απλούς ανθρώπους στο τοπίο του βάθους που ξεκινούν τη μέρα τους. Ωστόσο, την ίδια εποχή, ο Μπελλίνι θέλησε να αποδείξει ότι μπορεί εξίσου καλά να αποδώσει την πλαστικότητα των μορφών, χωρίς να χρησιμοποιήσει χρώμα. Έτσι, το 1495, ζωγραφίζει μια διαφορετική Pieta.

Giovanni Bellini, Pieta (1495), Ουφίτσι, Φλωρεντία

Στο έργο του Παναγία με αγίους (1505), που βρίσκεται στον Άγιο Ζαχαρία, στη Βενετία, οι μορφές είναι λιγότερες, ενώ πολύπλοκοι χρωματικοί συνδυασμοί δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου όλα τα επιμέρους στοιχεία γίνονται αδιαχώριστα. Οι άγιες μορφές μεταμορφώνονται σε αληθινούς και ζωντανούς ανθρώπους, χωρίς να χάνουν τη θρησκευτικότητα και το κύρος τους. Η αγία Αικατερίνη Αλεξάνδρειας κρατά το κλαδί του μαρτυρίου της και ακουμπά το άλλο της χέρι στον τροχό όπου την είχε δέσει ο δήμιος της. Την εποχή του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης ήταν δημοφιλής, όμως ύπαρξή της αμφισβητείται. Η αγία Λουκία κρατά ένα μικρό δοχείο που περιέχει τα μάτια της, τα οποία λέγεται πως της τα έβγαλαν αλλά θεραπεύτηκε με θαυματουργικό τρόπο. Γύρω από το πρόσωπό της έχουν δημιουργηθεί πολλοί θρύλοι. Ο άγιος Ιερώνυμος, ως διανοούμενος διαβάζει ένα βιβλίο, Ο άγιος Πέτρος κρατάει ένα κλειδί, διότι ο Χριστός του είχε υποσχεθεί πως θα του δώσει τα κλειδιά του παραδείσου.

  Στο ίδιο έτος (1505) τοποθετείται και η Παναγία των αγρών, της οποίας το θέμα προϊδεάζει για την Pieta, με τον νεκρό Χριστό να κείται στην ποδιά της Παναγίας. Πίσω από τη φιγούρα απλώνεται η Βενετία, ενώ αναπαραστάσεις του καλού και του κακού αναγνωρίζονται στο πτηνό και στο φίδι, σε δεύτερο πλάνο. Giovanni Bellini, η Παναγία των αγρών (1505), Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο Η πόζα του Ιησού προαναγγέλλει την εικόνα μετά την σταύρωση που βρίσκεται στην αγκαλιά της Παναγίας. Επίσης το πρόσωπό του δεν θυμίζει ένα φυσικό βρέφος, καθώς έχει έκφραση μεγάλου, γεγονός που δίνει στην μορφή του θεϊκή υπόσταση. Το μαύρο κοράκι συμβολίζει τον θάνατο, την διαφθορά και τον διάβολο, τα οποία νίκησε με την Ανάστασή του. Όμως μπορεί να είναι και κουρούνα που θεωρείται και σύμβολο ελπίδας. Ο πελαργός συνδέεται με την Ανάσταση, διότι εμφανίζεται πάντοτε την άνοιξη. Στην προκειμένη περίπτωση παλεύει με τις δυνάμεις του κακού, οι οποίες συμβολίζονται με το φίδι. Η παρθένος κοιτάζει με σεβασμό και τρυφερότητα τον Σωτήρα του κόσμου. Δέστε και μια Pieta της ίδιας περιόδου που θυμίζει τον παραπάνω πίνακα:

Giovanni Bellini, Pietà Martinengo (1505), Πινακοθήκη της Ακαδημίας, Βενετία   Παρά τη βαθειά και αυθόρμητη ευσέβειά του, ο Μπελλίνι δημιούργησε και κάποια κοσμικά θέματα, όπως το Συμπόσιο των Θεών (1514), National Gallery of Art, Ουάσινγκτον, που μάλλον αποτελείωσε ο μαθητής του Τιτσιάνο,

αλλά και τη Γυναίκα στον καθρέφτη (1515), Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης, Βιέννη

Ο Giovanni Bellini στην Πινακοθήκη της Ακαδημίας στη Βενετία Η Πινακοθήκη της Ακαδημίας της Βενετίας (Gallerie dell'Accademia) είναι μουσείο ζωγραφικής κυρίως, και φιλοξενεί την πιο σημαντική συλλογή βενετσιάνικης ζωγραφικής από τον 14ο έως τον 18ο αιώνα.Το 1838 η Ακαδημία απέκτησε, μεταξύ άλλων σημαντικών έργων, την Παναγία των δένδρων και τις Αλληγορίες του Τζοβάνι Μπελλίνι.

Τρίπτυχο του Αγίου Σεβαστιανού (1464-1470)της οικογένειας Bellini και τρίπτυχο της Γέννησης (1464-1470)της οικογένειας Bellini

Παναγίες του Bellini στην Πινακοθήκη της Ακαδημίας

Ιερά Συνομιλία (Παναγία και Βρέφος με την Αγία Αικατερίνη και τη Μαγδαληνή) (1490)

Αλληγορίa της Καρτερίας (1490) Η καρτερία απεικονίζεται σε μια σύνθεση που δείχνει ένα ενάρετο πολεμιστή στον οποίο, ο Βάκχος πάνω σε άρμα που σύρεται από μικρά παιδιά, προσφέρει με δελεαστικό τρόπο φρούτα από ένα πλεκτό πανέρι. ΑΛΛΕΣ ΑΛΛΗΓΟΡΙΕΣ: Αστάθεια (1490) Η γυναικεία μορφή πάνω σε μια βάρκα που περιβάλλεται από ερωτιδείς και κρατά μεγάλη σφαίρα, ερμηνεύτηκε άλλοτε ως Μελαγχολία και άλλοτε ως ευμετάβλητη Τύχη. Η σφαίρα θα μπορούσε πράγματι να παραπέμπει στην αστάθεια, χαρακτηριστικό της Τύχης. Φρόνηση (1490) Το αλληγορικό θέμα της τρίτης σκηνής είναι μια γυμνή γυναίκα όρθια πάνω σε ένα βάθρο, που κρατά έναν κυρτό καθρέπτη όπου αντανακλάται το πρόσωπο του πιθανού παραγγελιοδότη. Ο καθρέπτης χαρακτηρίζει τη Σύνεση ή τη Ματαιοδοξία. Ψεύδος (1490) Το ψεύδος αποδίδεται με ένα άνθρωπο, που εκκολάπτεται από ένα κέλυφος (σύμβολο της κομπίνας και τους ψεύδους) με σπείρες φιδιού σύμβολο της συκοφαντίας που υποβαστάζεται από ένα άνθρωπο, να επιτίθεται σε ερημίτη.

Πηγές της εργασίας μας: Gombrich, H., Το χρονικό της Τέχνης, Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1998 Βαζάρι Τζόρτζιο, Οι βίοι των εξοχοτέρων ζωγράφων, γλυπτών και αρχιτεκτόνων, Κανάκης, 1995 Η ζωή και τα έργα των μεγάλων πρωταγωνιστών της τέχνης, Art Gallery, Τόμος 64, Μπελλίνι, 2003 ΖΩΓΡΑΦΟΙ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΑΣ, ΓΕΝΙΚΑ Ο Giovanni Bellini ζωγράφος που αναπτύσσει το βενετικό στυλ ζωγραφικής με τους αγγέλους-μουσικούς και τις καθαρές γραμμές και ζωντανά χρώματα, χαρακτηριστικά του φωτός της Βενετίας. ' O καλός μαθητής του Bellini, Giorgione Da Castelfranco, αναπτύσσει περαιτέρω την βενετική παράδοση με το έργο του «ποιμενικό τοπίο» ,όπου οι μορφές και τα δένδρα βγαίνουν από ένα μυστηριώδες μάλλον σκοτεινό φόντο. Ο ποιμένας συμβολίζει την ποίηση και οι δύο γυναίκες την έμπνευσή του. Οι μορφές τυλίγονται από μαλακές σαν καπνό σκιές, κάτι που θα χαρακτηρίσει την βενετική σχολή ζωγραφικής και οι γυναίκες θυμίζουν την αρχαία Αφροδίτη. Ο Giorgione δείχνει τον δρόμο στον Tiziano Vecelli ( 1490-1576 γνωστό σαν Titian) . Ο Titian χρησιμοποιεί για πρώτη φορά καμβά αντί ξύλο και λαδομπογιές για την ζωγραφική του και αφήνει πίσω τεράστιο έργο. Τα πρώτα του έργα είναι στο ύφος του Giorgione γεμάτα συμβολισμό και αλληγορίες βλ. sacred and profane love-1515 Όπως ο Πραξιτέλης κάνει γνωστό το γυναικείο γυμνό στην αρχαία Ελλάδα έτσι και ο Τιτσιάνο το αναβιώνει για τον μοντέρνο δυτικό κόσμο. Ο Τιντοτέττο 1518-94( Jacobo Robusti) ήταν μαθητής του Τιτσιάνο, αλλά βλέπουμε την εξέλιξη της τέχνης του στο μανιεριστικό ύφος. Ο τελευταίος σπουδαίος Βενετός ζωγράφος τις ομώνυμης σχολής είναι ο Veronese (Paolo Cagliari) 1528-88. Ειδικός στον αρχιτεκτονικό φόντο στα έργα του ζωγραφίζει το μυστικό δείπνο το 1573,35 και το σχεδόν μπαρόκ έργο «Θρίαμβος της Βενετίας»1585